انتخاب منابع کمک درسی
امروزه استفاده از کتاب های کمک درسی یکی از موارد متداول در بین دانش آموزان است، اما چگونگی و دلیل انتخاب و خرید این کتاب ها از مواردی است که نیاز به گزینش دارند و بهتر است این گزینش با اطلاعات درست صورت گیرد تا کتاب های مورد نظر برای استفاده دانش آموز مفید باشد.
می توان گفت بهترین ملاک برای خرید یک منبع کمک درسی آنهایی نیست که بیشترین فروش و تبلیغ را دارند، بهترین منبع باید با نیازهای دانش آموز مطابقت داشته باشد. ممکن است انتخاب این منابع براساس توصیه معلمان یا فروشنده کتاب باشد اما بهتر است قبل از خرید زمان بیشتری برای شناسایی منبع مناسب صرف شود تا پس از خرید، نیازی به تجدید نظر در منبع انتخابی نباشد که در اینصورت وقت و هزینه مجددی نیاز خواهد بود.
بر همین اساس، مهم‌ترین منابع کمک‌آموزشی را می توان به این صورت طبقه بندی کرد، این طبقه بندی به دلیل سطوح مختلف و نیازهای متفاوت هر دانش آموز به منابع مختلف صورت می گیرد.
بیشتر بخوانید: چگونه درصد یا نمره را در کنکور و امتحانات نهایی را افزایش دهیم؟
1-کتاب های آموزشی
کتابهای آموزشی مکملی برای کتابهای مدرسه به حساب می آیند. این کتاب‌ها مطالب کتاب درسی را با زبانی ساده و بیانی قابل‌فهم برای دانش‌آموزان توضیح می دهند. در برخی از این دسته منابع، سطح محتوا هم تراز با کتاب مدرسه و در برخی ، بالاتر از آن می باشد. در صورتی که مطالب کتاب مدرسه برای دانش‌آموزان نامفهوم یا بدون مثال‌های عینی و مفید بود، تهیه و استفاده از کتابهای آموزشی پیشنهاد می‌شود.
2-کتاب های تست جامع یا درس محور
کتابهای تستی بیشتر برای دانش‌آموزان پایۀ دوازدهم مناسب هستند. این دسته از منابع داوطلبان را با نوع و روش طراحی تست‌های چهار گزینه ای و زمان مناسب برای پاسخ‌گویی به هر پرسش آشنا می کنند و داوطلبان برای استفاده از این منابع باید با اصول تست‌زنی و سوالات چهارگزینه‌ای آشنایی داشته باشند.
به طور معمول، کتابهای تستی از درسنامه، تست‌های تالیفی و سراسری، پاسخ‌نامه و آزمون‌های جامع برخوردار هستند. دانش آموزان پس از آنکه مطلب را خوب یاد گرفتند به وسیله این کتاب ها به تست زنی و تمرین بیشتر می پردازند.
3-کتاب های تشریحی با پاسخ یا کتاب کار
کتابهای تشریحی دسته‌ای از بهترین منابع کمک‌درسی هستند که سوالات را با توضیحاتی کامل و استاندارد پاسخ می‌دهند. این منابع برای کمک به مطالعه دانش آموزانی که امتحانات نهایی پیس رو دارند مناسب است، زیرا تنوع سوالات در این دسته از کتاب‌ها زیاد است و سبب آشنایی دانش‌آموزان با انواع پرسش‌های امتحانی می‌شود. از سوی دیگر، پاسخ‌های تشریحی و توضیحات کامل آنها نیز به‌عنوان منبعی آموزشی کاربردی است.
باتوجه به این موضوع که در سال‌های اخیر درصد تاثیر معدل نهایی در آزمون سراسری نیز افزایش یافته است، استفاده از کتاب‌هایی با رویکرد تشریحی در کسب نتیجۀ بهتر در کنکور موثر خواهد بود.
4-کتاب های موضوعی
در چند سال اخیر مولفان کتب کمک‌درسی، سری جدیدی از منابع آموزشی را با رویکرد موضوعی تالیف کرده‌اند، به این صورت که مباحث مهم هر درس را که می‌توان به‌طور جداگانه بررسی کرد، در کتابی مجزا منتشر می‌کنند. در این مجموعه کتاب‌ها می‌توان مواردی مانند آرایه‌های ادبیات فارسی، املا و لغت، واژگان انگلیسی، ترجمه و تعریب عربی، فرمول‌های شیمی، بخش‌های مختلف زیست شناسی، آیات و روایات دین و زندگی را به صورت مجزا مشاهده کرد و همزمان به حل تست و آموزش نیز پرداخت.
5. دی‌وی‌دی‌های کمک‌درسی
بخش دیگری از بهترین منابع کمک‌درسی، دی‌وی‌دی‌های آموزشی هستند و جزء منابع تصویری و صوتی به شمار می‌روند. در دی‌وی‌دی‌ها، معلمان، مدرسان کنکور و مشاوران به بررسی موضوع بندی شده می‌پردازند. توضیحات همانند کلاس درس است و مبحث را بررسی می‌کنند، مثال‌های متنوعی را ارائه و در نهایت، پرسش‌های متداول دانش‌آموزان را پاسخ می‌دهند.
بیشتر بخوانید: خود سرزنشگری در دانش آموزان چیست؟
ملاک انتخاب منبع کمک درسی مناسب
برای انتخاب کتاب کمک درسی مناسب در هر مقطع تحصیلی باید معیارهایی را برای انتخاب منبع مورد نظر در نظر بگیرید و در این انتخاب به توصیه بقیه اکتفا نکنید. برخی مواقع توصیه دیگران متناسب با علایق یا شرایط خودشان می باشد و با شرایط شما همخوانی ندارد و یا ممکن است جهت سود شخصی خودشان توصیه خرید منبع خاصی را داشته باشند.
بنابرین برای خرید منابع کمک درسی، خودتان با شناخت کافی و مطابق معیارهایی که ذکر می شود کتاب مورد نیازتان را انتخاب کنید و توجه داشته باشید که ممکن است ریشه عدم پیشرفت شما در منابع نادرست و نامتناسب با شرایط شما باشد. در ادامه به بررسی معیارهای موثر در انتخاب منابع کمک‌درسی می‌پردازیم:
1-شناخت کافی از شرایط و سطح علمی
در صورت استفاده از کتابهای کمک درسی نامناسب برای درسی که در آن احساس ضعف دارید، یا از مطالب آن سر در نمی آورید و یا مطالب آن برای شما بسیار سطحی خواهد بود و تمام محتوای آن را از پیش می‌دانستید، در نتیجه نه‌تنها به شما اطلاعات جدیدی را اضافه نمی‌کند بلکه از خواندن مجدد آن نیز خودداری می کنید.
اگر منابع کمک‌درسی متناسب با وضعیت تحصیلی دانش‌آموز نباشند، د ضعف‌های او را برطرف نخواهدکرد و سطح او را بهبود بمی دهد. بنابراین، پیش از آنکه در فکر تهیۀ منابع آموزشی باشید، ابتدا سطح تحصیلی و نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کنید و باتوجه به آنها به انتخاب کتاب کمک‌درسی بپردازید.
2-سنجش رویکرد کتابهای کمک‌آموزشی
قبل از اقدام به تهیۀ کتب درسی ، رویکرد کتاب‌ها و نوع نیاز خود را بسنجید. این که شما به آموزش نیاز دارید یا می‌خواهید مهارت تست‌زنی خود را بالا ببرید و یا تنها در برخی موضوعات ضعیف هستید؟
پس از بررسی این موارد و شناخت نیاز خود، نوع کتابی را که لازم دارید جستجو کنید.
3- توصیه‌های افراد باسابقه در حوزه آموزش
مشاوران مدرسه، معلمان و رتبه‌های برتر کنکور می‌توانند به دانش‌آموزان در تهیۀ منابع کمک‌درسی کمک کنند چون تجربه، سابقه و شناخت کافی از بهترین منابع کمک‌درسی دارند و می توانند راهنمای خوبی برای دانش‌آموزان باشند. البته این افراد نیز بدون شناخت نقاط ضعف و قوت و سطح داوطلبان نمی‌توانند منبعی را توصیه کنند و به تحلیل و بررسی شرایط دانش آموز نیاز دارند.
بنابراین، پیش از خرید کتابهای پیشنهادشده توسط او، اطمینان یابید که با آگاهی به سطح شما آن کتاب‌ها و منابع را پیشنهاد داده است؛ در غیر این صورت، منبع آموزشی وی، توصیۀ ناکارآمدی نخواهد بود.
بیشتر بخوانید: چگونه مطالعه کنیم که خسته نشویم؟
4-پرهیز از انتخاب چندین منبع متفاوت
این یک نکتۀ کلیدی هنگام بررسی و انتخاب بهترین منابع کمک‌درسی است که منابع مختلف شما را سردرگم خواهند کرد چون با تهیه کتابهای مختلف برای یک درس فرصت کافی برای مطالعه همه آنها نخواهید داشت. اگر دانش‌آموز غیرکنکوری هستید، تهیۀ یک منبع کافی است و اگر داوطلب آزمون سراسری هستید، یک کتاب تست و یک کتاب آموزشی مناسب است. در صورتی که کتابی جامع و کامل را یافتید، ممکن است حتی نیازی به تهیۀ دو منبع نباشد.
از طرف دیگر، به زمان باقی‌مانده تا آزمون نیز توجه کنید. انتخاب یک کتاب آموزشی پرحجم برای روزهای پایانی تا کنکور یا هر آزمون دیگری مناسب نیست.
5-ارزیابی عملکرد نشر‌های مختلف
یکی دیگر از معیارها برای انتخاب بهترین منابع کمک‌درسی، عملکرد انتشارات کتب آموزشی است. اغلب نشرها کتابهای تشریحی، آموزشی، موضوعی و تستی را منتشر می‌کنند اما هر نشر، در برخی از این منابع ممتاز عمل کرده است. پس کتاب های مناسب هر انتشارات را بررسی کنید تا بتوانید بنا به نیازتان انتخاب درستی داشته باشید.
از موارد دیگر می توان به ارائه توضیحات خوب و مختصر و مفید اشاره نمود، شما با خرید منابع کمک درسی باید مدت زمان کم به مطالب بیشتری دسترسی پیدا کنید. این منابع نبایدکپی و رونوشتی از کتاب درسی باشد و حتما باید توضیحاتی جدید و کارآمدتر علاوه بر توضیحات کتاب درسی ارائه کند.
همچنین باید کتابی را که برای مطالعه انتخاب می کنید دوست داشته باشید و چه از نظر محتوا و چه از نظر ظاهر حس خوبی از آن دریافت کنید.