علت پرخاشگری کنکوری ها چیست؟
اکثر دانش آموزان زمانی که به دبیرستان پا می گذارند به دلیل شرایط خاص این مقطع تحصیلی، از جمله شرایط تحصیل و میزان رقابت با همسالان، نوعی فشار روانی در خود احساس کرده و با تغییرات خلق و خوی شدید یا خفیف مواجه می شوند.
پرخاشگری نوجوانان مخصوصا در دوران پیش از کنکور بسته به شرایط زندگی و تحصیل هر فرد علت های مختلفی دارد اما آن چه که معمولا در تمامی افراد یکسان است، بالا رفتن میزان استرس و اضطراب درونی به دلیل قرار گرفتن در جو روانی و شرایط رقابتی ویژه پیش از کنکور می باشد.
علت پرخاشگری کنکوری ها
با ورود یک نوجوان به مقطع تحصیلی جدید، تغییراتی در برنامه ریزی برای کنکور و محیط آموزشی او ایجاد می شود که در روز ها و هفته های آغازین سال تحصیلی می تواند برای او باعث ایجاد اضطراب شود. علاوه بر این نوجوان انتخاب رشته تحصیلی را نیز پیش روی خود دارد و به نوعی از طرف والدین، معلمان و اطرافیان اصرار بر این که روزهای بسیار مهمی پیش رو دارد و باید تمام تلاش خود را به کار بگیرد تا موفقیت بیشتری کسب کند نیز دلیل دیگر ایجاد پرخاشگری خواهد بود.
بیشتر بخوانید: تحصیل یا سربازی
همین موضوع سبب می شود نوجوان در دوران تحصیل و مخصوصا کنکور، احساس فشار روانی شدید کند، علاوه بر آن تغییرات هورمونی، اتفاقات جسمانی و روانی دوران بلوغ نیز به این فشار روانی اضافه می شود. تمامی این عوامل در کنار دانش آموزان را دچار استرس و اضطراب می کند و اگر والدین مدیریت صحیح این شرایط را آموزش ندیده و اطلاعی از تجارب درونی فرزند نوجوانشان در این دوران نداشته باشند، زمینه برای افزایش اضطراب و پرخاشگری در نوجوانان به سادگی فراهم خواهد شد.
1- نظرهای مکرر اطرافیان
زمان کنکور و روزهای پیش از آن برای دانش آموز بسیار مهم و سرنوشت ساز است. تمام معلمان، والدین و اطرافیان نیز این موضوع را مدام تکرار می کنند. ان که نوجوان به دلیل حضور در فضای رقابتی مدرسه و کنکور دچار تنش و اضطراب شود و تمام تلاش خود را به کار گیرد تا در این شرایط به هدف مشخص شده دست یابد طبیعی است اما علاوه بر تنش و اضطراب درونی که فرد کنکوری هر روز با آن درگیر است، اطرافیان نیز با نظرات و سوال های مکرر از وضعیت تحصیلی او تنش و اضطراب او را افزایش می دهند.
وجود عواطف منفی در درون دانش آموز و نظر مکرر اطرافیان از بیرون می تواند به عواطف منفی او دامن بزند و موجب پرخاشگری و بداخلاقی او را در پی داشته باشد.
2-مقایسه با همسالان
کنکور بستری کاملا رقابتی است و به طور خودکار باعث مقایسه افراد با هم سالانشان می شود. علاوه بر این که دانش آموز کنکوری، توسط والدین و معلم ها و هم چنین آزمون های پیش از کنکور با همسالانش مقایسه می شود و خودش نیز به طور مداوم در این تله گرفتار می شود که عملکرد تحصیلی خود را با عملکرد همسالان خود مقایسه کند.
مقایسه کردن خود با دیگران از لحاظ روانی به شدت موجب تخریب اعتماد به نفس فرد شده و برای افزایش کارایی و کیفیت یادگیری به شدت مضر می باشد.
مقایسه دانش آموز کنکوری با بقیه باعث ایجاد افت اعتماد به نفس شده و کم کم همان کارایی قبل را نیز از دست می دهد. گرفتار شدن در این چرخه باعث افزایش اضطراب و نگرانی از آینده خواهد شد. گاهی فرد به قدری این شرایط را ادامه می دهد که سرانجام توان کافی برای برقراری ارتباط سالم و توام با آرامش با اطرافیان را ندارد و دچار پرخاشگری و گاهی مشاجره با اطرافیان می شود.
3-سبک تغذیه نادرست و مشکلات خواب
دانش آموز برای درس خواندن مداوم برای کنکور به انرژی ذهنی و جسمی بسیار بالایی نیاز دارد. داشتن سبک تغذیه سالم و مناسب سبب می شود انرژی و توان ذهنی کافی برای فعالیت مغز تامین شود. اگر مواد غذایی سالم و میزان کالری مورد نیاز بدن فرد تامین نشود، عملکرد مغز مختل شده و کیفیت یادگیری پایین می آید.
رعایت نکردن سبک تغذیه سالم و هم چنین مشکلات خواب سبب افت کیفیت یادگیری می شود ولی چون فرد بیش از حد توانایی مغز از خود کار می کشد دچار انواع حالات منفی مانند پرخاشگری و بی حوصلگی می شود.
4-عدم وجود حس امنیت و آرامش در خانواده
برای یک امتحان مهم، اطرافیان دانش آموز نیز باید همیاری لازم را تا حد ممکن برای رفاه حال او انجام دهند. بهتر است محیط خانه برای درس خواندن آرام نگه دارند و از بروز درگیری ها و مشاجرات بی مورد پرهیز کنند. مهمانی های خانوادگی را به زمان مناسب تری واگذار کنند.
آستانه تحریک پذیری فرد در زمان کنکور کمی پایین می آید و تحمل شرایط نامساعد روانی در خانواده مشکل می شود. فقدان حس آرامش روانی و عدم همکاری اعضای خانواده در رعایت شرایط دانش آموز یکی دیگر از دلایل اضطراب و پرخاشگری اوست.
راهکارهای درمان پرخاشگری کنکوری ها
هرچقدر هم که اوضاع سخت و غیرقابل حل به نظر برسد باز هم راهکارهای مفیدی برای بهبود شرایط وجود خواهد داشت. در این قسمت به ارائه راهکارهایی مفید برای غلبه بر این پرخاشگری خواهیم پرداخت، روی سخن ما در این بخش با والدین است:
1- در مورد شرایط تحصیلی فرزندتان سختگیری نکنید
بعضی از والدین توقعات بسیار زیادی از فرزند خود دارند و یا به شدت کنترل گر هستند و در انتخاب رشته و دانشگاه او را وادار به انتخاب رشته ای که علاقه چندانی به آن ها ندارد می کنند. تصور این والدین براین است که کنترل گری آنها برای اینده شغلی و تحصیلی فرزندشان مفید خواهد بود اما با همین توقعات و انتظارات بیش از حد و سختگیری های بی مورد فرزندشان را دچار اضطراب و نگرانی می کنند و زمینه را برای ناکامی های او و عدم رضایت از زندگی فراهم می سازند.
2-محیط خانه را آرام نگه دارید
دانش آموزان در زمان درس خواندن برای کنکور زمان زیادی را در خانه می گذرانند، اگر شرایط روانی خانواده برای او آرامش بخش نباشد کنترل برنامه و آرامش ذهن برای او دشوار خواهد بود. بسیاری از والدین تامین رفاه مادی و خرید کتاب ها و لوازم آموزشی مورد نیاز فرزند کنکوری خود را کافی می دانند و شرایط روحی و روانی او را نادیده می گیرند ولی اگر خواستار نتیجه مثبت کنکور برای فرزند خود هستید لازم است تا حد ممکن محیط خانواده را آرام نگه دارید تا او بتواند در آرامش روی درس هایش تمرکز کند.
3- فرزندتان را مقایسه نکنید
بدترین کاری که والدین در مورد فرزندشان می توانند انجام دهند مقایسه وضعیت تحصیلی او با دوستانش و سرزنش کردن او به خاطر عملکرد ضعیفی که نسبت به سایرین داشته است. پیامدهای منفی این رفتار تا سال ها پس از کنکور نیز در روح و روان فرزند شما باقی می ماند و باعث پایین آمدن اعتماد به نفس او می شود. به جای این کار به او روحیه بدهید و نکات مثبت شخصیت و رفتار و درس او را یادآوری کنید.
بیشتر بخوانید: بهداشت مطالعه
4- به تغذیه و الگوی خواب فرزندتان رسیدگی کنید
بسیاری از دانش آموزان کنکوری عادت به مطالعه تا آخر شب دارند و تصور می کنند برای موفقیت در کنکور حتما باید وقت بیدار بمانند و ساعت های طولانی درس بخوانند که در نیتجه ساعت خواب خود را کاهش می دهند و همین موضوع سبب افت بازدهی مطالعه و ه توان یادگیری آنها می شود. شما به عنوان والد او را از اهمیت خواب مناسب و کافی آگاه نمایید و به وضعیت تغذیه او نیز رسیدگی کنید. در این رابطه مقاله تاثیر خواب شبانه بر یادگیری و همچنین تغدیه کنکوری ها چگونه باید باشد را مطالعه نمایید.
5- درمورد کنکور در جمع های خانوادگی صحبت نکنید
با حضور در جمع های خانوادگی که شاید اطرافیان در مورد وضعیت تحصیلی فرزندتان و انتخاب رشته ی او یا نمراتی که در آزمون های آمادگی قبل از کنکور کسب می کند کنجکاو هستند و سوالاتی از شما می پرسند، اگر فرزند شما حساس و مضطربی باشد در این استرس و اضطراب او افزایش می یابد، بنابراین سعی کنید تا حد امکان در مورد کنکور و شرایط درسی او گفتگو نکنید و با پاسخی کوتاه موضوع گفتگو را عوض کنید. به یاد داشته باشید برای یک دانش اموز کنکوری صحبت کردن اطرافیان در مورد کنکور احتمالا اضطراب آور ترین اتفاقی است که رخ می دهد.